Στην πρωταρχική της εμφάνιση (πιθανόν στον Όμηρο) η λέξη τύραννος δεν είχε τη σημασία που τη βαρύνει σήμερα. Όταν πλέον τα κληρονομικά βασίλεια των αρχαίων ελληνικών πόλεων αντικαταστάθηκαν απο ελεύθερα πολιτεύματα, όποιος λάμβανε απόλυτη εξουσία ονομαζόταν τύραννος.
Η σημασία δηλαδή της λέξεως δήλωνε απλά όποιον κατείχε απόλυτη εξουσία υπεράνω θεσμών , νόμων ή πολιτικών συστημάτων.
Σε πολλές ιστορικές συγκυρίες οι τύραννοι λάμβαναν την εξουσία με βίαιο τρόπο ή με απάτη, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις όπου τυραννικά καθεστώτα επιβάλλονταν απ’το νικητή στον ηττημένο ενός πολέμου (Τριάκοντα Τύραννοι). Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας ενίοτε ήταν ντροπιαστικός και απάνθρωπος όσον αφορά το λαό. Άλλωστε, είναι ελάχιστοι ιστορικά αυτοί που έχοντας απόλυτη εξουσία δεν παρεκτρέπονται. Πολλοί τύραννοι της αρχαιότητος απ’την άλλη πλευρά ήταν ήπιοι, χρηστοί στη διαχείρηση των πόρων και λαοφιλείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Πεισίστρατος (τύραννος των Αθηνών την περίοδο 561-527 π.Χ).
Κατά τη διάρκεια της χιλιόχρονης και ένδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η λέξη ταυτίστηκε εξολοκλήρου με όλες τις αρνητικές αποχρώσεις και έτσι έφτασε ως τις μέρες μας. Όσοι αυτοκράτορες διαχειρίζονταν την εξουσία με τρόπο τέτοιο που να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο λαό χαρακτηρίζονταν ως τύραννοι. Ενδεικτική περίπτωση είναι εκείνη του Νικηφόρου Φωκά ο οποίος αν και εξαιρετικός στρατηγός δεν κατόρθωσε ως αυτοκράτορας να πάρει με το μέρος του το λαό.
Οι τύραννοι λοιπόν, ήταν ως επί το πλείστον λαομίσητοι. Παράλληλα οι πολιτικοί τους αντίπαλοι εξορίζονταν και πολλές φορές εκτελούνταν με αστεία προσχήματα (και μόνο με την υποψία κατάλυσης της τυραννικής εξουσίας). Όποιος τύγχανε ‘’ἐπιβεβουλευκώς τῷ τυράννῳ’’ όποιος δηλαδή επιθυμούσε να εκθρονίσει το δυνάστη , υφίστατο διώξεις, ακόμα και θάνατο.
Η ανωτέρω περιληπτική αναφορά στους τυράννους δεν μπορεί παρά να είναι ειρωνικά ή τραγικά (όπως το κρίνει κανείς) επίκαιρη. Απ’τη μία οι λαομίσητοι τύραννοι του μνημονίου και απ’την άλλη πλευρά οι εθνικιστές οι οποίοι μάχονται εναντίον τους. Οι τελευταίοι υφίστανται κάθε προαναφερθείσα τυραννική δίωξη και αντιμετωπίζονται με δηλητηριώδη εμπάθεια. Ας θυμούνται όμως οι δυνάστες πως η ιστορία έγραψε με χρυσά γράμματα και οι Αθηναίοι έστησαν λαμπρά αγάλματα στους τυραννοκτόνους Αρμόδιο και Αριστογείτονα.
Πάτροκλος Αντωνίου
Τ.Ο. ΑΧΑΡΝΩΝ-ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ
ΥΓ: Η παρουσία πολλών νέων προσώπων στα εγκαίνια της Τ.Ο. ΑΧΑΡΝΩΝ-ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ αποδεικνύει την έμπρακτη αλλά και την ηθική συστράτευση του απλού λαού με τους εθνικιστές.
